Terroir - Chìa khóa tạo nên bản sắc rượu vang

Khái niệm Terroir có nguồn gốc từ vùng Burgundy, Pháp và được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp rượu vang. Cụm từ này dùng để chỉ thổ nhưỡng của vùng sản xuất rượu, là chìa khoá làm nên sự khác biệt và giá trị của những dòng rượu vang danh giá hàng đầu thế giới.

Khái niệm Terroir trong ngành rượu vang

Terroir là sự ảnh hưởng của thổ nhưỡng, địa hình, khí hậu, sự tác động của con người đối với quá trình canh tác nho và sản xuất rượu vang. Thuật ngữ này được cho là ghép từ “terre” (đất/mảnh đất) và bắt nguồn từ Pháp, cụ thể là vùng Burgundy.

Các tu sĩ dòng Benedictine và Cistercian tại Burgundy đã trồng nho và dành hàng trăm năm để quan sát, ghi chép sự khác biệt giữa chất lượng nho trồng ở các thửa ruộng khác nhau, từ đó đưa ra kết luận sự ảnh hưởng của thổ nhưỡng đến hương vị rượu. Terroir của mỗi vùng trồng nho sẽ khác nhau, thậm chí giữa các thửa nho cũng có thể khác biệt rõ rệt.

Mỗi loại đất phù hợp với các giống nho khác nhau

Do đó, terroir là căn cứ quan trọng giúp hình thành hệ thống phân hạng rượu vang AOC nổi tiếng của Pháp và các hệ thống phân hạng tương tự trên thế giới. Những vùng có thổ nhưỡng đặc biệt, lịch sử trồng nho lâu đời sẽ sản sinh nên nhiều dòng rượu vang cá tính và đặc sắc. Đặc biệt tại Burgundy, các cấp bậc Grand Cru và Premier Cru chính là minh chứng sâu sắc nhất cho giá trị terroir – nơi chỉ những thửa ruộng nho có điều kiện tự nhiên vượt trội mới được phân hạng cao nhất.

Các yếu tố cấu thành Terroir 

Terroir là tổng hoà của nhiều yếu tố ảnh hưởng lên quá trình canh tác nho và chất lượng rượu vang. Trong đó bao gồm: Khí hậu, địa chất, địa hình và thảm thực vật, phương pháp canh tác của con người.

Khí hậu (Macroclimate, Mesoclimate, Microclimate)

Tốc độ chín và hương vị của nho khi chín chịu ảnh hưởng lớn từ khí hậu khu vực trồng. Về cơ bản, nho tại khu vực có khí hậu mát mẻ, nhiệt độ thấp thường có nồng độ acid cao và ngược lại, khí hậu ấm áp giup nồng độ đường trong nho cao, tạo vị ngọt đậm đà hơn.

Vùng khí hậu Marlborough ôn hoà và nhiều nắng

Yếu tố khí hậu được xét theo nhiều cấp bậc, từ Macroclimate - khí hậu cả vùng rộng lớn (Bordeaux, Burgundy,...), đến Mesoclimate - khí hậu các tiểu vùng (Chablis, Côte de Beaune,...), và cuối cùng là Microclimate - vi khí hậu của một vườn, thửa nho (Le Montrachet, Bâtard-Montrachet, Clos de Vougeot,...). Khí hậu đặc biệt, kết hợp với truyền thống canh tác và địa chất đặc thù sẽ tạo nên dòng rượu vang đặc trưng mà không nơi nào khác sản xuất được.

Đất đai và địa chất

Đất đai và địa chất ảnh hưởng đến khả năng thoát nước, giữ ẩm, giữ nhiệt và dinh dưỡng cung cấp cho cây nho. Các loại đất phù hợp để canh tác nho trồng rượu thường là đất sét, đất đá vôi, đất cát, đất granite, đá núi lửa…

Một số loại đất phổ biến thường thấy tại các vùng trồng nho

Đất thoát nước tốt giúp hương vị nho cô đặc mà không “loãng” đi, đất giàu dinh dưỡng giúp nho sinh trưởng tốt chất lượng cao và ngược lại. Ngoài ra, một số vùng với thổ nhưỡng đặc biệt, đất đai giàu khoáng cũng trực tiếp tạo nên nốt hương khoáng đặc trưng cho rượu.

Địa hình và vi sinh vật xung quanh

Các yếu tố như độ dốc, hướng vườn nho, hướng nắng, hướng gió, vị trí (ví dụ như gần các con sông),... cũng ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng và chín của nho. Những vườn nho nằm hướng về phía mặt trời nhận được nhiều ánh sáng, giúp nho chín nhanh và đều.

Trong khi đó một số khu vực trồng nho nằm ở bờ các con sông lớn hưởng lợi từ khả năng điều tiết nhiệt độ của sông. Ngoài ra, thảm thực vật, vi sinh vật góp phần tạo môi trường và dưỡng chất để nho phát triển toàn diện, đồng thời ảnh hưởng đến tình trạng sâu bệnh của vườn nho.

Yếu tố con người, tập quán canh tác

Con người và truyền thống làm rượu cũng là một trong những yếu tố làm nên terroir của vùng sản xuất. Một số vùng có lịch sử lâu đời tồn tại các gốc nho hàng chục năm tuổi, cho ra nho chất lượng cao dù sản lượng thấp. Mặt khác, việc lựa chọn giống nho và phương pháp canh tác cũng phần lớn bị chi phối bởi con người.

Con người cũng là yếu tố quan trọng cấu thành Terroir

Dựa vào chất lượng đất, địa hình vườn nho, khí hậu trong khu vực mà nhà sản xuất phán đoán và chọn giống nho, phong cách làm rượu phù hợp. Đây là điều làm nên nét cá tính riêng biệt cho dòng rượu danh tiếng của những nhà sản xuất lâu đời. Rượu Champagne là ví dụ điển hình, ngoài thổ nhưỡng vùng Champagne, rượu còn phải được sản xuất bằng những giống nho nhất định, kết hợp với phương pháp truyền thống Méthode Champenoise.

Chọn mua rượu vang dựa trên terroir

Đối với nhiều người sành vang, chỉ cần nhìn vào tên nhà sản xuất và xuất xứ là đã có thể phần nào đoán được mức giá, chất lượng và thậm chí hương vị rượu. Trong đó, xuất xứ của chai rượu gắn liền với terroir, giúp người mua hiểu được về đặc điểm vùng đất sản xuất và hương vị đặc trưng của dòng rượu đến từ đó.

Loại đất đặc trưng của một số vùng trồng nho nổi tiếng của Ý

Khi đọc nhãn rượu vang Pháp, việc nắm bắt ý nghĩa của terroir sẽ giúp bạn biết được vùng sản xuất, cấp phân hạng và phong cách rượu của từng chai. Những vùng sản xuất rượu vang hàng đầu thế giới như Bordeaux, Burgundy, Tuscany hay Napa Valley,... đều nổi tiếng phần lớn dựa vào thổ nhưỡng đặc biệt. Đặc điểm terroir của các vùng này gồm:

• Bordeaux, Pháp: Bordeaux là vùng sản xuất rượu vang rộng lớn, phân thành nhiều tiểu vùng với kiểu khí hậu, địa chất khác nhau. Nhìn chung, nơi đây có khí hậu Địa Trung Hải ôn hoà, thành phần đất gồm đất sỏi sạn, đất sét đến đá vôi, thích hợp canh tác các giống nho đen và trắng có hương vị đậm đà. Do đó mà vang Bordeaux thường có cấu trúc cân bằng, nhiều dòng rượu có tiềm năng lưu trữ lâu dài.
• Champagne, Pháp: Vùng Champagne có khí hậu mát lạnh và đất đá phấn trắng (chalky soils) rất giàu canxi, giúp giữ ẩm tốt và thoát nước hiệu quả. Nơi đây là cái nôi lưu giữ phương pháp sản xuất vang sủi Méthode Champenoise, kết hợp với thổ nhưỡng đặc biệt, tạo nên Champagne - dòng vang danh giá của mọi bữa tiệc và khoảnh khắc ăn mừng. Champagne có cấu trúc tốt, ủ lâu với thùng gỗ sồi nên có hương vị đậm đà, đa tầng và có chiều sâu hơn các dòng vang sủi thông thường.
• Tuscany, Ý: Tuscany là vùng có nhiều đồi thoải, thành phần đất chủ yếu là đất cát, sỏi, đất đỏ giàu khoáng và có khí hậu Địa Trung Hải ấm áp. Đặc điểm thổ nhưỡng này khí Tuscany được xem như nơi trồng ra nho Sangiovese chất lượng tốt nhất - giống nho làm nên dòng vang Chianti Classico đầy tự hào của Ý.
• Marlborough, New Zealand: Đây là nơi sản xuất vang trắng nổi tiếng, đặc biệt là rượu vang Sauvignon Blanc. Được sinh trưởng trong vùng khí hậu mát mẻ, ôn hoà nhưng đủ nắng ấm, nho Sauvignon Blanc nơi đây khi chín mọng sẽ có nốt hương hoa quả nhiệt đới đậm đà, nhiều hương trái cây, ít dư vị khoáng hơn rượu từ vùng Loire Valley hay các khu vực khác.

Thuật ngữ terroir được sử dụng rộng rãi trong ngành rượu vang như một yếu tố để đánh giá và khẳng định chất lượng, hương vị rượu. Để chọn mua rượu vang dựa trên thổ nhưỡng của vùng, hay chọn lựa những chai vang cùng giống nho đến từ các vùng sản xuất khác nhau, hãy để chuyên viên Rượu Ngon tư vấn chi tiết và hỗ trợ bạn. Liên hệ ngay để được tư vấn mua rượu vang chính hãng, miễn phí ship, giào hàng toàn quốc nhé!