Carménère - “Quốc Nho” Chile với sức sống mãnh liệt

Carménère là giống nho đỏ nổi bật của Chile, góp phần làm nên thành công của nhiều dòng rượu vang nổi tiếng tại đây như Caballo Loco hay Sẽna. Tuy nhiên ít ai biết rằng giống nho đen này từng suýt tuyệt chủng vào cuối thế kỷ 19. Vì sao Carménère vẫn hồi sinh và thậm chí ngày càng phổ biến? Cùng tìm hiểu nhé!

Tìm hiểu về giống nho Carménère

Carménère có nguồn gốc từ vùng Médoc (Bordeaux, Pháp), cùng họ với các giống nho danh giá như Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot và Malbec. Trong thế kỷ 18–19, Carménère xuất hiện phổ biến tại Graves và thường được dùng để pha trộn cùng các giống nho đỏ khác nhằm tạo độ màu sắc sâu, tanin vững và hương thảo mộc cho rượu vang Bordeaux truyền thống.

Tên gọi “Carménère” bắt nguồn từ từ tiếng Pháp carmin, chỉ màu đỏ thẫm – màu mà lá nho chuyển sang vào mùa thu trước khi rụng. Đặc điểm này cũng trở thành một dấu hiệu nhận diện tự nhiên của giống nho này trong các vườn trồng.

Carménère - Giống nho suýt tuyệt chủng tại Pháp

Cuối thế kỷ 19, khi dịch phylloxera tàn phá các vườn nho châu Âu, Carménère là một trong những giống bị ảnh hưởng nặng nhất. Sau đó, khi người Pháp tiến hành tái trồng, giống nho này không còn được ưu tiên, khiến nhiều người tưởng rằng nó đã bị tuyệt chủng.

Carménère và Merlot có phải là một?

Trong suốt gần một thế kỷ, Carménère đã bị nhầm lẫn là Merlot, đặc biệt ở Chile – nơi giống nho này được đưa vào trồng từ Bordeaux vào những năm 1850. Kết quả là hàng loạt chai vang "Merlot" của Chile thực chất là phối trộn không chủ đích giữa hai giống nho – điều này lý giải vì sao rượu Merlot của Chile lại có hương vị thảo mộc nổi bật và cấu trúc khác biệt so với Merlot ở Pháp hay California.

So sánh nho Carménère và Merlot

Một số cách phân biệt Carménère với Merlot:

• Lá non: Carménère có mặt dưới màu đỏ, Merlot màu trắng.
• Thời gian chín: Carménère chín muộn hơn Merlot 2–3 tuần.
• Hương vị: Carménère (nếu chưa chín hoàn toàn) có mùi ớt xanh đậm, Merlot mềm mại, thiên hướng hương trái cây đỏ.

Vùng trồng Carménère nổi tiếng trên thế giới

Dù có nguồn gốc từ châu Âu, Carménère ngày nay được trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia. Trong đó Chile là “ngôi nhà thứ hai” của Carménère và là trung tâm sản xuất rượu vang Carménère lớn nhất thế giới.

Chile – “quê hương mới” của Carménère

Carménère bén rễ ở Chile vào giữa thế kỷ 19 và phát triển mạnh nhờ khí hậu ấm áp, khô ráo, cùng hệ sinh thái miền núi được “niêm phong” tự nhiên bởi dãy Andes và Thái Bình Dương. Các vùng trồng nổi bật bao gồm Colchagua, Rapel và Maipo, nơi điều kiện khí hậu giúp nho chín đều, tránh được hiện tượng coulure và dư pyrazine.

Carménère thường được phối trộn trong nhiều dòng vang Chile nổi tiếng

Tính đến hiện tại, Chile chiếm khoảng 80% diện tích trồng Carménère toàn cầu, tương đương 10.000–11.000 ha (tùy thời điểm). Carménère đã trở thành “quốc nho” của đất nước Nam Mỹ này, tạo nên dấu ấn riêng mang hương vị thảo mộc, trái cây đen và cấu trúc đầy đặn khó quên trong mỗi ly vang Carménère Chile.

Pháp và Ý

Tại Pháp, Carménère vẫn tồn tại ở một số lô đất nhỏ lẻ tại Graves, Pessac-Léognan với vai trò phụ trong các blend truyền thống. Tổng diện tích chỉ vài trăm ha và vẫn hiếm thấy ở thị trường thương mại.
Ở Ý, giống nho này được tái phát hiện vào đầu thập niên 1990, ban đầu bị nhầm là Cabernet Franc. Hiện nay, Carménère được trồng tại Veneto, Friuli-Venezia Giulia, Sardinia và có thể sử dụng trong một số DOC như Collio, Arcole, Vicenza…

Các vùng trồng đáng chú ý khác

• Mỹ: Một số trồng nhỏ tại California, Walla Walla (Washington & Oregon)
• Úc: Từng được nhập từ Chile bởi Tiến sĩ Richard Smart, hiện trồng tại Thung lũng Moorabool (Geelong, Victoria).
• New Zealand: Một số vườn đã xác định trồng Carménère tại Matakana theo kiểm tra DNA năm 2006.
• Nam Phi: Lozärn Wines (Western Cape) tiên phong sản xuất Carménère đơn giống và rosé từ năm 2017.

Khám phá hương vị rượu vang Carménère

Rượu vang Carménère thường mang màu sắc đỏ thẫm đến tím violet sâu, đậm đà và quyến rũ. Về cấu trúc, rượu có thân trung bình đến đầy đặn (medium to full-bodied), với tannin từ mức vừa đến cao, kết hợp cùng độ axit trung bình đến cao, tạo nên độ cân bằng tốt và tiềm năng phát triển hương vị khi lưu trữ trong chai. Độ cồn rượu vang Carménère thường dao động trong khoảng 13–15%, tùy thuộc vào điều kiện khí hậu và phong cách sản xuất của từng nhà làm rượu.

Carménère ghi dấu nhờ hương vị trái cây đen sống động, hương thảo mộc phóng khoáng và cấu trúc trung bình đến đầy đặn – có cả sự mềm mại của Merlot và mạnh mẽ của Cabernet Sauvignon. Khi được thu hoạch đúng thời điểm và chín tới, Carménère thể hiện chiều sâu hương vị nổi bật. Lớp hương đầu tiên là hương quả đen chín mọng như mâm xôi đen, black cherry và mận tím. Tiếp sau là các nốt thảo mộc đặc trưng, bao gồm bạch đàn, húng quế và gỗ thông – mang lại cảm giác tươi mát và hoang dã.

Các nốt hương đặc trưng của rượu vang Carménère

Rượu cũng thường có vị gia vị hấp dẫn như tiêu đen, thảo quả và các tầng vị đậm như cacao, socola đen, cà phê rang nhẹ, thuốc lá và da thuộc. Đối với những chai rượu được ủ lâu năm, hương vị càng thêm phức tạp với các nốt hương vị đất, đá ướt, và khoáng chất rõ nét – dấu hiệu của quá trình trưởng thành tinh tế trong chai.

Thưởng thức rượu vang Carménère và ẩm thực

Nhờ cấu trúc tannin vừa phải và tầng hương thảo mộc đặc trưng, Carménère tạo nên sự ăn ý tuyệt vời với nhiều món ăn, cân bằng hoàn hảo giữa hương vị rượu và ẩm thực.

Kết hợp rượu vang đỏ Carménère và ẩm thực

• Các món thịt: Carménère rất hợp với các món thịt nướng hoặc hầm có tẩm ướp thảo mộc (như hương thảo - rosemary hoặc kinh giới - oregano) và gia vị cay nhẹ, thịt heo quay, thịt gà tây, hoặc các món xúc xích nướng/xông khói kiểu Ý.

• Món gia vị và đậm hương thảo mộc: Hương ớt xanh (bell pepper) và thảo mộc tự nhiên của Carménère làm cho loại rượu này trở thành lựa chọn lý tưởng cho các món ăn giàu vị ngọt thịt (umami), cay nhẹ, hoặc có thành phần từ họ ớt chuông. Hãy thử kết hợp với các món phong cách Mexico hay Chili kiểu Mỹ.

• Phô mai: Carménère nên được thưởng thức cùng các loại phô mai cứng, đậm đà, có chút mặn như phô mai Pecorino Romano hoặc phô mai dê đã ủ lâu năm.

• Mẹo thưởng thức: Để rượu mở ra trọn vẹn hương vị trái cây và sự tươi mát của thảo mộc, hãy phục vụ Carménère ở nhiệt độ hơi mát (khoảng 16 - 18 độ C)

Từng bị lãng quên, thậm chí coi là tuyệt chủng, Carménère đã hồi sinh một cách huy hoàng, đại diện cho cách mà lịch sử rượu vang luôn xoay vòng, và cho thấy rằng một giống nho có thể tìm được miền đất hứa khác phù hợp hơn với mình. Mời bạn thưởng thức một số dòng vang Carménère tuyệt hảo tại Rượu Ngon để hiểu hơn về hương vị của giống nho thú vị này nhé!