Cortese – Giống nho "Vàng trắng" của vùng Piedmont

Cortese là một trong những giống nho trắng nổi bật của nước Ý, nổi tiếng với khả năng tạo ra những chai rượu vang trắng nhẹ nhàng, thanh lịch nhưng vẫn sảng khoái nhờ độ axit cao tự nhiên. Đặc biệt, Cortese là linh hồn của rượu vang Gavi DOCG, một trong những sản phẩm vang trắng được yêu thích tại vùng Piemonte và trên toàn thế giới.

Tìm hiểu về giống nho trắng Cortese

Hành trình phát triển của nho Cortese bắt đầu từ thế kỷ 17. Đến nay, nhờ vào khả năng thích ứng tốt và hương vị thanh lịch, Cortese trở thành lựa chọn số một cho nhiều nhà làm rượu.

Nguồn gốc và lịch sử phát triển

Cortese có nguồn gốc lâu đời tại vùng Piemonte – miền bắc nước Ý. Các tài liệu cho thấy dòng nho này đã được trồng tại vùng Alessandria từ thế kỷ 17, với bằng chứng sớm nhất ghi nhận năm 1659, khi Cortese được đề cập trong các vườn nho thuộc điền trang của Marchesa Doria. Từ thế kỷ 19, các nhà nghiên cứu nho như P.P. DeMaria và Carlo Leardi đã ghi nhận Cortese là giống nho phổ biến ở khu vực này, được đánh giá cao nhờ khả năng chống chịu bệnh tật tốt, năng suất ổn định và phù hợp để làm rượu vang trắng chất lượng.

Rượu vang Gavi được làm từ nho Cortese

Khả năng thích ứng của Cortese đã giúp nó trở thành giống nho trắng chính yếu của vùng Piemonte, gần như là biểu tượng cho rượu vang trắng Gavi danh tiếng. Từ Genoa – cảng biển gần đó – các nhà hàng đã sớm lựa chọn rượu vang từ Cortese để kết hợp cùng hải sản địa phương, tạo nên một truyền thống ẩm thực kết nối chặt chẽ vùng đất và văn hóa địa phương.

Đặc điểm quả nho

Cortese thuộc loại nho trắng có quả màu xanh vàng tươi, chùm nho hình nón cân đối, quả bo tròn hơi oval với vỏ mỏng. Giống nho này có chu kỳ trưởng thành trung bình đến muộn trong mùa vụ. Độ axit của Cortese khá cao, giúp giữ cho rượu vang luôn tươi mới, đặc biệt phù hợp để lên men rượu vang trắng khô. Cortese có hương thơm tự nhiên dịu nhẹ, thường mang sắc thái của hoa trắng và trái cây tươi mát như táo xanh, lê và các loại cam quýt như chanh.

Nho Cortese đến mùa thu hoạch

Cây nho Cortese phát triển tốt trong điều kiện đất giàu đá vôi, sét và marl, thích nghi với khí hậu mát mẻ hoặc ôn hòa gần biển. Theo đó, Cortese có thể gặp khó khăn khi trồng ở vùng lạnh hơn như Monferrato hay Tortona, dẫn tới tình trạng quả không chín hoàn toàn, ảnh hưởng đến chất lượng rượu.
Một trong những điểm đáng chú ý là cây Cortese có sức sinh trưởng khỏe, năng suất cao, nhưng cần kiểm soát sản lượng nghiêm ngặt để tránh làm giảm chất lượng nho và rượu vang từ đó. Nếu sản lượng không được kiểm soát tốt, rượu dễ bị nhạt nhòa, mất đi độ tinh tế và hương vị đặc trưng vốn có.

Vùng trồng nho Cortese phổ biến

Sự đa dạng của Cortese được thể hiện rõ rệt qua các vùng trồng đặc trưng tại Ý, từ trung tâm cổ điển của nó ở Piemonte cho tới những khu vực hỗ trợ khác như Lombardy và Veneto. Mỗi vùng đều đem lại sắc thái riêng cho sản phẩm rượu vang

Vùng Piemonte và Gavi DOCG – Tâm điểm của Cortese

Vùng đồi núi phía đông nam Piemonte, đặc biệt là khu vực xung quanh thị trấn Gavi thuộc tỉnh Alessandria, là nơi Cortese phát triển mạnh mẽ và được coi là quê hương chính của giống nho quý giá này. Gavi DOCG được công nhận là khu vực sản xuất rượu vang hạng cao cấp theo tiêu chuẩn Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG), với các quy định nghiêm ngặt trong trồng trọt và sản xuất nhằm đảm bảo chất lượng vang.

Đất đai ở đây chủ yếu là đất sét-đá vôi (argilo-calcareous), cùng khí hậu ôn hòa mát mẻ gần biển khiến Cortese giữ được độ axit tuyệt vời, cũng như phát triển hài hòa hương vị hoa và trái cây tươi mát. Những chai Gavi từ Cortese nổi tiếng với phong cách rượu vang trắng khô, thanh lịch, pha trộn hương thơm trái cây dễ chịu và vị chua nhẹ nhàng, rất phù hợp để thưởng thức thức ăn biển hay các món nhẹ.

Vùng phân bổ rượu vang Cortese tại Piemonte

Các vùng Cortese khác tại Ý

Ngoài Gavi, Cortese còn được trồng đáng kể ở một số khu vực khác trong tỉnh Alessandria và tỉnh Asti của Piedmont như Colli Tortonesi và Cortese dell'Alto Monferrato. Tuy nhiên, tại những nơi này như Tortona hoặc Monferrato do khí hậu mát hơn, Cortese có thể gặp khó khăn trong việc chín hoàn toàn.
Ở Lombardy, giống nho này cũng có diện tích trồng tại vùng Oltrepò Pavese – giáp với Alessandria – và ở vùng gần hồ Garda (tỉnh Brescia, Mantova, Verona) trong vùng Garda Cortese DOC. Cortese cũng góp mặt trong các hỗn hợp rượu vang trắng của vùng Veneto như trong rượu vang Bianco di Custoza DOC.

Tính đến đầu thế kỷ 21, diện tích Cortese trên toàn nước Ý khoảng 3.200 ha, tập trung chủ yếu ở các vùng kể trên. Mặc dù diện tích không lớn bằng một số giống nho trắng nổi tiếng khác như Pinot Grigio, nhưng Cortese vẫn giữ được lòng tin của nhà sản xuất và người tiêu dùng nhờ những đặc trưng riêng biệt.

Rượu vang Cortese đặc trưng và phong cách sản xuất

Chất lượng vang từ Cortese phụ thuộc rất nhiều vào cách thức sản xuất cũng như điều kiện thu hoạch và lên men. Dưới đây là những điểm nổi bật về hương vị và phong cách rượu vang của giống nho này.

Hương vị đặc trưng

Rượu vang từ Cortese thường có màu vàng rơm tươi sáng với hương thơm tinh tế của hoa trắng nở, táo xanh, lê và cam quýt như chanh, kèm theo vị khoáng mát đặc trưng rất dễ nhận biết. Độ axit cao mang lại vị tươi mới, giòn tan, giúp cảm giác tươi mát trên vòm miệng kéo dài. Một số phiên bản vang có thể có nhẹ hương hạnh nhân ở hậu vị.

Đặc điểm này khiến Cortese trở thành lựa chọn thích hợp cho người yêu vang trắng nhẹ nhàng, sảng khoái, dễ uống, không quá đậm đà nhưng vẫn có chiều sâu tự nhiên.

Đặc trưng rượu vang Cortese Ý

Phong cách rượu vang

Hầu hết rượu Cortese được sản xuất theo phong cách rượu vang trắng khô, nhẹ và không được ủ trong gỗ sồi, nhằm giữ tối đa tính tươi mới và sự tinh khiết của hương thơm tự nhiên. Phiên bản nổi bật nhất là rượu vang Gavi DOCG, làm theo phương pháp lên men trong bồn inox trơ, không qua gỗ sồi để giữ độ tinh khiết hương vị cam quýt và hoa.

Bên cạnh đó, một số nhà sản xuất cũng thử nghiệm làm các dòng rượu vang sủi bọt (spumante hay sparkling) từ Cortese, khai thác tiềm năng tươi mát và độ axit nổi trội của giống nho. Ở những vụ mùa mát, rượu có thể có độ axit mạnh cùng vị nhẹ, vì vậy một số kỹ thuật như lên men malolactic hoặc ủ một phần trong thùng gỗ nhỏ được áp dụng nhằm làm dịu vị chua, tăng chiều sâu và cấu trúc cho rượu.

Rượu vang Cortese phù hợp với những món ăn nào?

Giống nho Cortese nổi tiếng nhất qua dòng vang Gavi DOCG của vùng Piedmont, mang đặc điểm không ngọt, độ axit cao, nhẹ nhàng và hương vị thanh lịch. Sự tươi mát và sắc nét này khiến Cortese trở thành một lựa chọn lý tưởng, đặc biệt là khi dùng với hải sản.

• Gavi DOCG (Cortese tươi mát, không ủ gỗ sồi): Ghép đôi hoàn hảo với Hải sản tươi sống (Hàu, Sushi) và các món khai vị nhẹ nhàng như Fritto Misto (hải sản chiên giòn) hoặc Salad kèm Phô mai Dê.
• Cortese ủ gỗ sồi hoặc lâu năm: Thích hợp với các món Cá hồi áp chảo hoặc Thịt gà nướng đơn giản, nơi độ axit của rượu cân bằng độ béo vừa phải của món ăn.

Vang trắng Cortese phù hợp với các món truyền thống Địa Trung Hải

Nhiệt độ phục vụ lý tưởng cho Cortese là khoảng 8-12°C, giúp nâng cao trải nghiệm thưởng thức nhờ đem lại mùi hương và cảm giác tươi mát tốt nhất.

Với hương thơm nhẹ nhàng của hoa và trái cây xanh tươi mát, cùng tính cách dễ kết hợp với ẩm thực, Cortese ngày càng khẳng định vị thế quan trọng của mình trong bản đồ rượu vang Italy. Đặc biệt qua các sản phẩm vang trắng Gavi, Cortese thể hiện sự thanh lịch, tinh tế, một lựa chọn hoàn hảo cho những ai yêu thích vang trắng tươi mới đầy sức sống. Những ai quan tâm đến rượu vang Ý hay vang trắng chất lượng chắc chắn không thể bỏ qua giống nho độc đáo này.